ไขข้อสงสัย! ทำไมเราถึงเป็นโรค “ภูมิแพ้”

อาการจาม น้ำมูกไหล และมีผื่นแดงขึ้นตามลำตัว แขนขา คอ เป็นอาการของกลุ่มคนที่เป็นโรค “ภูมิแพ้” แสนจะรำคาญ วันนี้เราจะมาหาสาเหตุของการเป็นโรคภูมิแพ้กัน และโรคนี้จะสามารถรักษาให้หายขาดได้หรือไม่ ทำอย่างไรถึงจะไม่เป็นภูมิแพ้ วันนี้ ถั่งเช่า ม.เกษตร (คอร์ดี้ไทย) มีคำตอบค่ะ

โรคภูมิแพ้ คืออะไร?
โรคภูมิแพ้ คือ โรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจที่พบมากที่สุดในผู้ป่วยคนไทย โยเฉพาะกับผู้คนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่อากาศไม่บริสุทธิ์ ตามเขตเมืองต่างๆ ริมถนน เหมืองแร่ และเขตอุตสาหกรรม

สาเหตุของโรคภูมิแพ้
โรคภูมิแพ้เกิดจากการที่ร่างกายมีปฏิกิริยากับโปรตีน หรือสารก่อภูมิแพ้ที่รับมาจากสิ่งแวดล้อม โดยก่อนหน้านั้นอาจจะเคยเป็นอันตราย หรือไม่เคยเป็นอันตรายกับผู้ป่วยมาก่อนก็ได้

อาการของโรคภูมิแพ้
เมื่อร่างกายได้รับสารก่อภูมิแพ้ ร่างกายจะเกิดปฏิกิริยากับสารนั้น แล้วหลั่งสารไปตามเนื้อเยื่อต่างๆ ทำให้เกิดอาการอักเสบตามบริเวณผิวหนัง ดวงตา จมูก ปอด ลำไส้ เกิดผื่นคัน น้ำตาไหล ตาแดง ตาอักเสบ คัดจมูก น้ำมูกไหล แน่นหน้าแก หายใจไม่ออก ในผู้ป่วยบางคนอาจมีอาการหนักถึงขั้นเสีบชีวิตได้

แพ้อาหาร นับว่าเป็นโรคภูมิแพ้หรือไม่ ?
การแพ้อาหารนับเป็นโรคภูมิแพ้อย่างหนึ่งเช่นกัน นอกจากนี้ยังมีโรคลมพิษ หอบหืด แพ้แมลงบางชนิด แพ้ยา หรือแพ้สิ่งต่างๆ จากธรรมชาติ หรือสิ่งสังเคราะห์

กระบวนการของการเกิดโรคภูมิแพ้
การเกิดโรคภูมิแพ้นั้นเริ่มมาจากการสัมผัสและรับสารก่อภูมิแพ้จากหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการสูดดม การรับประทาน หรือจากการสมผัสกับผิวหนัง จากนั้นเมื่อสารก่อภูมิแพ้เข้าสู้ร่างกาย จะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อสิ่งเหล่านั้นโดยการหลั่งสารก่อการอักเสบต่างๆ ขึ้น และไปกระตุ้นเซลล์ให้เกิดการพัฒนาระบบภูมิคุ้มกันจนสามารถผลิตแอนติบอดีต่อสารก่อภูมิแพ้นั้นๆ ซึ่งเมื่อร่างกายมีแอนติบอดีแล้วจะทำให้ร่างกายมีความไว (Sensitive) ต่อสารก่อภูมิแพ้ชนิดนั้นๆ เพิ่มมากขึ้น และเมื่อร่างกายได้รับสารก่อภูมิคุ้มกันเดิมในครั้งต่อมาอีก ระบบภูมิคุ้มกันและแอนติบอดีก็จะตอบสนองและไปกระตุ้นเซลล์ชนิดหนึ่งที่เรียกว่า แมสต์เซลล์ (Mast Cell) ที่จะหลั่งสาร ฮีสตามีน (Histamin) ซึ่งเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้เกิดอาการต่างๆ ของโรคภูมิแพ้

สิ่งเหล่านี้เมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้วอาจทำให้เกิดอาการแพ้ได้

• สะเก็ดเล็กๆ ของผิวหนัง หรือขนสัตว์
• ยางที่ใช้ในการทำถุงมือและถุงยางอนามัย
• ไรฝุ่น ซึ่งเป็นสารก่อภูมิแพ้ที่พบได้มากในครัวเรือน
• เกสรดอกไม้ หรือเรียกในอีกชื่อหนึ่ง คือ ไข้ละอองฟาง
• อาหาร โดยเฉพาะถั่วบางชนิด อาหารทะเล ไข่ และนมวัว
• พิษจากแมลงกัดต่อยบางชนิด รวมไปถึงอาการแพ้เหล็กในของผึ้ง
• สารเคมีที่ใช้ในครัวเรือน เช่น สารเคมีในผงซักฟอกและน้ำยาเปลี่ยนสีผม
• ยา โดยเฉพาะ ยาไอบูโพรเฟน, แอสไพริน และยาปฏิชีวนะบางชนิด อาทิ อามอกซีซิลิน

สาเหตุที่ทำให้คนเป็นภูมิแพ้มากขึ้น

• กรรมพันธุ์
• การสูบบุหรี่
• อากาศภายในบ้านถ่ายเทไม่สะดวก
• ผ้าห่ม หมอน พรมบนพื้น ไม่สะอาดเพียงพอ
• รับสิ่งแปลกปลอมจากอาหารมากขึ้น เช่น สี และกลิ่นสังเคราะห์
• ขาดการออกกำลังกาย พึ่งอากาศหายใจจากเครื่องปรับอากาศมากเกินไป
• ขาดความแข็งแรงตั้งแต่เป็นเด็กเล็ก เพราะดื่มนมแม่ไม่มากพอ ทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำ
• อาศัย หรือใช้ชีวิตอยู่ในพื้นที่ที่มลภาวะไม่ดี เช่น เขตก่อสร้าง อุตสาหกรรม และอยู่ใกล้แหล่งจราจร (ริมถนน)

สารที่ทำให้เกิดภูมิแพ้ ส่วนใหญ่มีอะไรบ้าง

สารที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้ในอาหาร

• อาหารทะเลจำพวกกุ้ง หมึก หอย ปู นมถั่วเหลือง นมวัว ไข่ แป้ง หรืออาหารบางจำพวก

สารที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้ในอากาศ

• ฝุ่นควัน ขนสัตว์เลี้ยง แมลงสาบ เชื้อรา เกสรดอกไม้

จะทราบได้อย่างไรว่าเราเป็นโรคภูมิแพ้

1. มีอาการคัดจมูก คันจมูก หายใจไม่ค่อยออก มีอาการไอ จามบ่อยๆ น้ำมูกน้ำตาไหลบ่อย มีผื่นขึ้นตามผิวหนัง หรือถ้าหากแพ้อาหาร มีอาการเดียวกันหลังทานอาหารบางชนิดเข้าไป ควรรีบพบแพทย์
2. เข้ารับการตรวจ และทดสอบอาการภูมิแพ้กับแพทย์โดยตรง

วิธีรักษาโรคภูมิแพ้

1. หลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำให้เกิดอาการภูมิแพ้ทั้งหมด (หลังจากที่ทราบว่าตัวเองแพ้อะไร)
2. ทานยาตามคำแนะนำแพทย์อย่างสม่ำเสมอ โดยยาที่ได้รับมาอาจมีหลายรูปแบบ เช่น ยาแก้แพ้เม็ดเล็กๆ ยาพ่นผ่านทางจมูก หรือปาก โดยในผู้ป่วยที่เป็นเด็กควรได้รับการดูแลเรื่องการใช้ยาอย่างใกล้ชิด
3. ดูแลตัวเอง รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนให้เพียงพอ หมั่นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี จะทำให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันที่ดี ต่อต้านสิ่งแปลกปลอมในร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
4. การฉีดวัคซีนป้องกันโรคภูมิแพ้ ซึ่งวิธีนี้เป็นวิธีที่แพทย์จะจัดให้เฉพาะผู้ป่วยที่มีอาการแพ้มากๆ ไม่สามารถควบคุมอาการของโรคได้ หรืออาจเกิดผลข้างเคียงมาจากวิธีการรักษาอื่นๆ

สำหรับผู้ที่ป่วยเป็นโรคภูมิแพ้ วิธีหลีกเลี่ยงจากสิ่งที่ทำให้เกิดอาการแพ้และวิธีรักษาที่ง่ายที่สุด คือการดูแลรักษาร่างกายให้มีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรงอยู่เสมอ เพียงเท่านี้ก็ช่วยทุเลาอาการของโรคภูมิแพ้ได้มากแล้ว และอาจจะทำให้หายจากโรคภูมิแพ้จนร่างกายเป็นปกติได้อีกด้วย

ขอขอบคุณ
ข้อมูล : siamhealth.net
ภาพ : http://www.steamcleanexpress.ca